สฺวาคตํ วต เม อาสิ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติกํ;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺโต, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[43]

ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส จ, วิเมกฺขา ปิจ อฏฺฐิเม;

ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํติ;

ตํ สุตฺวา พหู กุสลกมฺมปรายณา อเหสุํฯ

[44]

สเหตุกา ปจฺฉิมิกาปิ สตฺตา,

ปาปํ น สกฺโกนฺติ ชหาตุเมวํ;

อนิจฺฉมาเนหิ ชเนหิ ทุกฺขํ,

อาราว ปาปํ ปริวชฺชนียํติฯ

อุตฺตรสามเณรสฺส วตฺถุํ จตุตฺถํฯ

25. กวีรปฏฺฏน วตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา

ชมฺพุทีเป กิร โจฬรฏฺเฐ กาวีรปฏฺฏนํ นาม อโหสิฯ ตตฺถ มาหิสฺสริกา พหู มิจฺฉาทิฏฺฐิกา วสนฺติฯ ตตฺเถกสฺมิํ เทวาลเย จิตฺตกมฺมํ กโรนฺตา เอกสฺมิํ ผลเก อิสฺสรสฺส โอนมิตฺวา วนฺทนาการํ ภควโต รูปํ อกํสุฯ ตสฺมิํ สมเย ตตฺถ พหู อุปาสกา ตํ เทวกุลํ คนฺตฺวา ตตฺถ ตตฺถ จิตฺตกมฺมานิ โอโลเกนฺตา ตสฺมิํ ผลเก ตํ จิตฺตกมฺมํ อทฺทสํสุฯ ทิสฺวาน เต อโห อมฺเหหิ อปสฺสิตพฺพํ ปสฺสิตํฯ สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยาสเทวมนุสฺสาย ปชาย จ อปริมาเณสุ จกฺกวาเฬสุ ภควโต อุตฺตริตรํ ฐเปตฺวา สมสโมปิ นตฺถิฯ สกเลหิ สตฺตนิกาเยหิ วนฺทนีโย ปูชนีโย ภควาฯ

อนนุรูปํ ตสฺส เอเตหิ กตํติ โรทนฺตา ปริเทวนฺตา ราชทฺวารํ คนฺตฺวา อุคฺโฆเสสุํ, ตํ สุตฺวา ราชา เต ปกฺโกสาเปตฺวา กสฺมา ตุมฺเห อุคฺโฆเสถาติ ปุจฺฉิ, เต เอว มาหํสุฯ เทว อมฺหากํ ภควา เทวาติเทโว สกฺกาติสกฺโก พฺรหฺมาติพฺรหฺมา เมรุว อจโล สาคโร คมฺภีโร อากาโสว อนนฺโต ปถวีว ปตฺถโฏติอาทีหิ ภควโต คุณํ วณฺเณสุํฯ เตน วุตฺตํ อปทาเนฯ

[1]

พตฺติํสลกฺขณธโร, สุนกฺขตฺโตว จนฺทิมา;

อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน, สาลราชาว ผุลฺลิโตฯ

[2]

รํสิชาลปริกฺขิตฺโต, ทิตฺโตว กนกาจโล;

พฺยามปฺปภาปริวุโต, สตรํสิ ทิวากโรฯ

[3]

โสณฺณา นโน ชินวโร, สมณีว สิลุจฺจโย;

กรุณาปุณฺณหทโย, วิวฏฺโฏ วิย สาคโรฯ

[4]

โลกวิสฺสุตกิตฺตีว, สิเนรุว นคุตฺตโม;

ยสสา วิตโต ธีโร, อากาสสทิโส มุนิฯ

[5]

อสงฺคจิตฺโต สพฺพตฺถ, อนิโล วิย นายโก;

ปติฏฺฐา สพฺพภูตานํ, มหีว มุนิสุตฺตโมฯ

[6]

อนูปลิตฺโต โลเกน, โตเยน ปทุมํ ยถา;

กุวาทคจฺฉทหโน, อคฺคิกฺขนฺโธว โสภติฯ

[7]

อคโท วิย สพฺพตฺถ, กิเลสวิสนาสโก;

คนฺธมาทนเสโลว, คุณคนฺธวิภูสิโตฯ

[8]

คุณานํ อากโร ธีโร, รตนานํว สาคโร;

สินฺธูว วนราชีนํ, กิเลสมลหารโกฯ

[9]

วิชยีว มหาโยโธ, มารเสนปฺปมทฺทโน;

จกฺกวตฺตีว โส ราชา, โพชฺฌงฺครตนิสฺสโรฯ

[10]

มหาภิสกฺกสงฺกาโส, โทสพฺยาธิติกิจฺฉโก;

สลฺลกตฺโต ยถา เวชฺชา, ทิฏฺฐิคณฺฑวิผาลโกฯ

[11]

สตฺถา โน ภควา เทว, มหาพฺรหฺเมหิ วนฺทิโต;

เทวินฺทสุรสิทฺเธหิ, วนฺทนีโย สทา ทราฯ

[12]

สพฺเพสุ จกฺกวาเฬสุ, เย อคฺคา เย จ ปูชิตา;

เตสมคฺโค มหาราช, ภควา โน ปตาปวาติฯ

อยุตฺตํ เทว เทวกุเลหิ กตํติ อาหํสุฯ ตํ สุตฺวา ราชา โภ สพฺเพปิ มนุสฺสา อตฺตโน อตฺตโน เทวตานํ มหนฺตภาวํ กเถนฺติฯ ตุมฺหากํ ปน สตฺถุโน มหนฺตภาวํ กถํ อมฺหากํ ชานาเปถาติ, อุปาสกา น ครุ ตฺวํ มหาราช ผลกํ อาหราเปตฺวา สุทฺธวตฺเถน เวเฐตฺวา ตํ อตฺตโน มุทฺทิกาย ลญฺฉิตฺวา สุรกฺขิตสุโคปิเต เอกสฺมิํ เทวกุเล ฐเปตฺวา สตฺตาหจฺจเยน อาหราเปตฺวา ตํ โอโลเกถ, ตทา โน สตฺถุโน มหนฺตานุภาวํ ชานาถาติ อาหํสุ, อถ ราชา เตสํ วุตฺตนิยาเมเนว การาเปตฺวา อนฺโตเทวกุเล ฐเปตฺวา สพฺพทฺวารานิ ปิทหิตฺวา ลญฺเฉตฺวา รกฺเขยฺยาถาติ นิโยเชสิฯ ตโต เต อุปาสกา สพฺเพ สนฺนิปติตฺวา สตฺตาหํ ทานํ เทนฺตา สีลํ รกฺขนฺตา อุโปสถกมฺมํ กโรนฺตา สพฺพสตฺเตสุ เมตฺติํ ภาเวนฺตา สพฺพสตฺตานํ อตฺตนา กตปุญฺเญสุ ปตฺติํ เทนฺตา ติณฺณํ รตนานํ ปูชํ กโรนฺตา เอวํ อุคฺโฆเสสุํฯ อมฺหากํ กตกุสลนิสฺสนฺเทน โลเก มหิทฺธิกา มหานุภาวา สพฺเพ เทวา จ โลกํ ปาเลนฺตา จตฺตาโร มหาราชาโน จ อมฺหากํ สตฺถุโน อุปฏฺฐานาย [อุปฏฺฐาย อิติสพฺพตฺถ] ฐิตภาวํ ทสฺเสนฺตูติ สจฺจกิริยํ อกํสุฯ อถ เตสํ ปุญฺญานุภาเวน ตสฺมิํ ขเณ สกฺกสฺส เทวรญฺโญ ปณฺฑุกมฺพลสิลาสนํ อุณฺหาการํ ทสฺเสสิฯ

ตโต โส มนุสฺสโลกํ โอโลเกนฺโต มิจฺฉาทิฏฺฐีหิ กตํ ตํ วิปฺปการํ ทิสฺวา สํวิคฺโค อาคนฺตฺวา อิสฺสรํ ภควโต ปาเท วนฺทิตฺวา สยิตาการํ กตฺวา ตํ ปวตฺติํ อุปาสกานํ กเถตฺวา สกฏฺฐานเมว อคมาสิฯ ตโต สตฺตเม ทิวเสปาโตว เต สพฺเพปิ รญฺโญ สนฺติกํ คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา เอวมาหํสุฯ เทว อิสฺสโร อมฺหากํ ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทิตฺวา นิปนฺโนติฯ อถ ราชา เตสํ กถํ สุตฺวา นคเร เภริํ จราเปตฺวา มหาชเน สนฺนิปาเตตฺวา เตหิ ปริวุโต เทวกุลํ คนฺตฺวา ลญฺฉํ ภินฺทาเปตฺวา ทฺวารํ วิวริตฺวา ผลกํ อาหราเปตฺวา เวฐิตสาฏเก โมจาเปสิฯ อถ ราชา จ มหาชโน จ ตํ มหนฺตํ ปาฏิหาริยํ ทิสฺวา มิจฺฉาทิฏฺฐิํ ปหาย สพฺเพ สตฺถุโน สรณ มคมํสุฯ อถ ราชา ตํ เทวกุลํ ภินฺทาเปตฺวา มหนฺตํ รมณียํ วิหารํ การาเปตฺวา ยาวชีวํ ปุญฺญกมฺมํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพตฺติฯ

[13]

อนพฺภุตํ สตฺถุ ธรียมาเน,

กโรนฺติ ทิสฺวา กุสลานิ อิทฺธิํ;

เย ตํ มุนินฺเท ปรินิพฺพุตมฺหิ,

กโรนฺติ ปุญฺญานิ มหพฺภูตํ เยติฯ

กาวีรปฏฺฏนวตฺถุํ ปญฺจมํฯ

26. โจรฆาตกวตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา

เอกสฺมิํ กิร สมเย อมฺหากํ ภควา สาวตฺถิยํ อุปนิสฺสาย เชตวเน วิหรติ ธมฺมเทสนาย มหาชนสฺส สคฺคโมกฺขสมฺปทํ ททมาโนฯ ตสฺมิํสมเย ปญฺจสตา โจรา อฏวิโต นครํ อาคนฺตฺวา รตฺติภาเค โจรกมฺมํ กตฺวา เตน ปุตฺตทาเร โปเสนฺติฯ